Αφανή Αποθεματικά (Hidden reserves)

Αφανή αποθεματικά είναι τα αποθεματικά που δεν αποκαλύπτονται στον Ισολογισμό μιας εταιρίας. Είναι δηλαδή το ποσό κατά το οποίο τα Ιδία Κεφάλαια, κι άρα κατ’ επέκταση η πραγματική αξία μιας επιχείρησης, υπερβαίνει την αξία που αντικατοπτρίζεται στα λογιστικά βιβλία της.

Αυτό δημιουργεί μια στρεβλή εντύπωση για την πραγματική οικονομική εικόνα της εταιρίας, η οποία μπορεί να είναι στην πραγματικότητα πολύ καλύτερη από ότι υποδεικνύουν οι οικονομικές καταστάσεις της.

Τα αφανή αποθεματικά είναι προϊόν της δημιουργικής λογιστικής (creative accounting) και προκύπτουν όταν οι λογιστικές πρακτικές που ακολουθούνται παρεκκλίνουν από το πνεύμα και την σωστή ερμηνεία των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων.

Πιο συγκεκριμένα, ορισμένα περιουσιακά στοιχεία όπως κτίρια ή εξοπλισμός μπορεί είτε να μην συμπεριλαμβάνονται στον Ισολογισμό, είτε να εμφανίζονται σε τιμή μικρότερη από την αγοραία αξία τους (market value).

Επιπλέον, εκτός της πλήρους απόκρυψης περιουσιακών στοιχείων, μία εταιρεία μπορεί να αρχίσει να αποσβένει περιουσιακά στοιχεία γρηγορότερα από την πτώση της αγοραίας αξίας τους. Προσπαθεί  δηλαδή, σκοπίμως, με την υποτίμηση της αξίας των περιουσιακών στοιχείων της ή με την υπερτίμηση των Υποχρεώσεων, να παρουσιάσει χαμηλότερο φορολογητέο εισόδημα.

Το αφανές αποθεματικό μπορεί τελικά να χρησιμοποιηθεί ως επιπλέον κεφάλαιο κίνησης, προσφέροντας (αθέμιτο) πλεονέκτημα έναντι του ανταγωνισμού.

Η υιοθέτηση παρόμοιων πρακτικών οδηγεί σε ασυνέπεια και ανακρίβειες των οικονομικών καταστάσεων, πράγμα το οποίο μπορεί να κλονίσει την εμπιστοσύνη μετόχων και επενδυτών.