Φούσκα χρηματιστηριακών τιμών (stock price bubble) είναι μια κατάσταση στην οποία οι τιμές των μετοχών (ή άλλων εμπορεύσιμων αξιών) αυξάνονται πάρα πολύ και φτάνουν σε επίπεδα υπερβολικά υψηλά σε σχέση με την θεμελιώδη αξία τους.
Είναι δηλαδή αξιόγραφα σοβαρά υπερτιμημένα. Συνήθως μετά από ένα χρονικό διάστημα η φούσκα τιμών θα σπάσει και οι τιμές θα διορθωθούν με μεγάλη ταχύτητα και βίαια.
Τέτοιες συμπεριφορές των τιμών δεν προβλέπονται σε μία αποτελεσματική αγορά με ορθολογικούς επενδυτές.
Υπάρχουν αρκετά ιστορικά παραδείγματα μη ορθολογικής φούσκας τιμών (irrational bubbles) όπως:
- η μανία της τουλίπας (toulipmania) στην Ολλανδία τον 16ο-17ο αιώνα
- η φούσκα του South Sea Company στην Αγγλία το 1720
- η φούσκα των ηλεκτρονικών στις ΗΠΑ το 1960
- η φούσκα των εταιριών υψηλής τεχνολογίας και φυσικά
- η φούσκα του Χρηματιστηρίου Αθηνών στην Ελλάδα
Χρονικό μιας φούσκας
Το φαινόμενο της φούσκας έχει μερικά χαρακτηριστικά στοιχεία που τα συναντάμε σε αρκετά παραδείγματα σε πολλές χώρες και αγορές (π.χ. ακίνητα, εμπορεύματα, πετρέλαιο, χρυσός κτλ).
Αρχικά υπάρχει υπερβολική ευφορία και αύξηση της ζήτησης και της συμμετοχής του κοινού (ακόμα και ατόμων άσχετων με επενδύσεις) η οποία οδηγεί σε υπερβολικές τιμές στην αγορά. Κάποια στιγμή η “φούσκα” σπάει και οι τιμές καταρρέουν.
Οι συμπεριφορές αυτές είναι κάθε άλλο παρά ορθολογικές και η συχνότητα με την οποία εμφανίζονται στις αγορές δημιουργεί εύλογα αμφιβολίες για το κατά πόσον οι αγορές είναι πληροφοριακά αποτελεσματικές.