Γρίφος της απόδοσης των μετοχών είναι η ανεξήγητα υψηλή απόδοση που προσφέρουν ορισμένες μετοχές σε σχέση με αυτή που προκύπτει εάν χρησιμοποιηθούν ορθολογικά υποδείγματα αποτίμησης.
Σύμφωνα με την θεωρία της αποτελεσματικής αγοράς, όσο μεγαλύτερο κίνδυνο έχει μια επένδυση, τόσο υψηλότερη θα πρέπει να είναι και η απόδοση που προσφέρει.
Έτσι, αν οι επενδυτές ήταν ορθολογικοί θα έπρεπε να απορρίψουν τα ομόλογα με την χαμηλή απόδοση για να επενδύσουν σε μετοχές.
Παράδειγμα:
Οι αποδόσεις κρατικών ομολόγων των Η.Π.Α. ήταν περίπου 1% ενώ οι αποδόσεις μετοχών ήταν περίπου 7%, δηλαδή το πριμ για τις επενδύσεις σε μετοχές ήταν περίπου 6%.Το πριμ αυτό είναι πολύ υψηλότερο από αυτό που προκύπτει από ορθολογικά υποδείγματα αποτίμησης (μελέτες βρίσκουν το θεωρητικό πριμ γύρω στο 2% έως 3%).
Είναι χαρακτηριστικό ότι αν το πριμ στο παράδειγμα παραπάνω ήταν σωστά αποτιμημένο από τους επενδυτές, αυτοί (θεωρητικά) θα έπρεπε να είναι αδιάφοροι μεταξύ των προοπτικών:
- μιας σίγουρης απόδοσης 51.209€
- 50% πιθανότητα για κέρδος 50.000€ και 50% πιθανότητα για κέρδος 100.000€
πράγμα το οποίο φυσικά είναι παράλογο και δεν θα έπρεπε να ισχύει.
Πιθανές εξηγήσεις του γρίφου είναι οι εξής:
- Στατιστική ψευδαίσθηση (statistical illusion)
- Υψηλή αποστροφή κινδύνου (high risk aversion)
- Ατέλειες της αγοράς (market imperfections)
- Θεωρία της προοπτικής (prospect theory)
- Mυωπική αποστροφή ζημίας (myopic loss aversion), δηλαδή οι επενδυτές αξιολογούν το χαρτοφυλάκιο τους με σχετικά μυωπικό τρόπο και βραχυπρόθεσμα, άρα είναι εξαιρετικά ευαίσθητοι στις ζημίες και απαιτούν υψηλότερη αποζημίωση για να επενδύσουν σε μετοχές.
Παράδειγμα:
Έστω δύο επενδυτές Α και Β. Ο Α είναι πιο ενεργητικός και υπολογίζει τα κέρδη και τις ζημίες κάθε μέρα ενώ ο Β είναι πιο παθητικός και κοιτάει το χαρτοφυλάκιο του μία φορά την δεκαετία.Αφού σε ημερήσια βάση οι τιμές των μετοχών πάνε προς τα κάτω το ίδιο συχνά όσο προς τα πάνω, η αποστροφή της ζημίας κάνει τον Α να μην βρίσκει ελκυστικές τις μετοχές, ενώ αντίθετα η αποστροφή της ζημίας δεν παίζει ρόλο για τον Β γιατί σε ορίζοντα δεκαετίας υπάρχει μικρός κίνδυνος να χάσει χρήματα.