Εμπορικό σήμα είναι το διακριτικό γνώρισμα των προϊόντων και των υπηρεσιών μια επιχείρησης. Μπορεί να είναι κάθε σημείο επιδεκτικό γραφικής παράστασης ικανό να διακρίνει τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες μια επιχείρησης από εκείνα άλλων.

Μπορεί να αποτελείται από λέξεις, ονόματα, επωνυμίες, ψευδώνυμα, απεικονίσεις, σχέδια, γράμματα, αριθμούς, χρώματα, ήχους, καθώς και το σχήμα του προϊόντος ή της συσκευασίας του.

Υπάρχουν διάφορα είδη σημάτων. Τα ατομικά, τα συλλογικά, τα λεκτικά, τα σύνθετα, σήματα προϊόντων και σήματα υπηρεσιών, σήματα ασθενή, ισχυρά και φήμης.

Τα σήματα φήμης συγκεντρώνουν σωρευτικά τα επόμενα χαρακτηριστικά:

• Έχουν αυξημένο βαθμό καθιέρωσης στις συναλλαγές
• Διαθέτουν μοναδικότητα και δεν χρησιμοποιούνται από τρίτους για ανόμοια προϊόντα.
• Έχουν ιδιαίτερη διακριτική δύναμη.
• Υπάρχει θετική εικόνα του κοινού για τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες που διακρίνουν.

       Παράδειγμα:
       Σήματα φήμης είναι η Barclays, η ΦΑΓΕ, η Mercedes, η Aegean κτλ

Βέβαια, ο νόμος κρίνει κάποια διακριτικά γνωρίσματα ως απαράδεκτα για να χρησιμοποιηθούν ως σήματα.

Έτσι δεν μπορούν να αποτελέσουν σήμα:

• Όσα δεν μπορούν να έχουν διακριτικό χαρακτήρα, δεν μπορούν δηλαδή να δημιουργήσουν στον αποδέκτη τον συνειρμό ότι το συγκεκριμένο προϊόν ή υπηρεσία προέρχεται από συγκεκριμένη επιχείρηση.(πχ, μια ευθεία γραμμή, ένας κύκλος, ένα ερωτηματικό.)
• Όσα δεν είναι δεκτικά γραφικής απεικόνισης, δηλαδή είναι πχ αντιληπτά μόνο με την αφή η την γεύση.
• Είναι ενδείξεις περιγραφικές, δηλαδή δηλώνουν είδος, ποσότητα, ποιότητα, τόπο προέλευσης κτλ.(πχ “το αλάτι”, ” το αυτοκίνητο”)
• Αποτελούνται από κοινόχρηστες ενδείξεις, δηλαδή λέξεις που χρησιμοποιούνται από πολλές επιχειρήσεις(πχ “φρέσκο”, “Hotel”)
• Είναι αντίθετα στα χρηστά ήθη ή την δημόσια τάξη.(πχ, η φωτογραφία ενός γυμνού άνδρα για περιοδικό ομοφυλοφίλων)
• Αποτελούνται από ονόματα ή εικόνες τρίτων προσώπων, χωρίς την συναίνεσή τους.
• Αποτελούνται από κρατικά ή θρησκευτικά σύμβολα.(πχ η ελληνική σημαία, ο σταυρός, η ημισέληνος)
• Σημεία των οποίων η κατάθεση αντίκειται στην καλή πίστη
• Είναι παραπλανητικά και μπορούν να δημιουργήσουν εσφαλμένη εντύπωση στον καταναλωτή.(πχ η φωτογραφία μια ελιάς για προϊόντα που παράγονται από φοινικέλαιο)
• Είναι ίδια ή μοιάζουν με προγενέστερα σήματα ή υπάρχει περίπτωση να δημιουργηθεί κίνδυνος σύγχυσης με προγενέστερα.

Δικαίωμα στο εμπορικό Σήμα

Το δικαίωμα στο σήμα είναι απόλυτο και ο δικαιούχος του έχει δικαίωμα στην αποκλειστική χρήση για να χαρακτηρίζει τις υπηρεσίες και τα προϊόντα που διαθέτει στο καταναλωτικό κοινό.

Επιπλέον ο δικαιούχος έχει αρνητική εξουσία πάνω στο σήμα. Αυτό σημαίνει πως έχει δικαίωμα να αποκλείει κάθε τρίτον από την χρήση τόσο του ίδιου του σήματος που ο ίδιος έχει κατοχυρώσει όσο και παρόμοιου με αυτό.

Ο δικαιούχος του εμπορικού σήματος μπορεί να μεταβιβάζει το δικαίωμα στο σήμα ακόμη και ξεχωριστά από την επιχείρηση. Μπορεί επιπρόσθετα να παραχωρεί σε τρίτους αποκλειστική η μη άδεια χρήσης του σήματος είτε για μέρος είτε για το σύνολο των προϊόντων που καλύπτει.

Για την καταχώρηση του σήματος θα πρέπει να περιλαμβάνονται στην αίτηση, τα στοιχεία του καταθέτη, η αποτύπωση του σήματος, η καταχώρηση των προϊόντων και υπογραφή.

Η υπηρεσία σημάτων εξετάζει το παραδεκτό της δήλωσης και αν δεν συντρέχει κάποιος λόγος απαραδέκτου την αποδέχεται. Μετά την απόφαση αποδοχής της δήλωσης του σήματος, αυτό καταχωρείται στο μητρώο σημάτων και αναρτάται στο διαδικτυακό τόπο της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου. Αφού γίνει αμετάκλητη σημειώνεται η λέξη “καταχωρήθηκε”.

Απώλεια του δικαιώματος στο σήμα μπορεί να προκύψει με διαγραφή είτε λόγω έκπτωσης είτε λόγω ακυρότητας, μετά από αίτηση όποιου έχει έννομο συμφέρον. Η διαγραφή επέρχεται μετά από αμετάκλητη απόφαση της Διοικητικής Επιτροπής Σημάτων.

Φορέας του συλλογικού σήματος μπορεί να είναι συνεταιρισμοί, ενώσεις και ΝΠΔΔ (νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου).

Οι παραπάνω μπορούν να καταθέτουν εμπορικά σήματα για να διακρίνουν την προέλευση των προϊόντων ή των υπηρεσιών των μελών τους ή τη γεωγραφική τους προέλευση ή το είδος ή την ποιότητα ή και τις ιδιότητες τους.

Το συλλογικό σήμα μπορούν να χρησιμοποιούν μόνο τα μέλη της σηματούχου ένωσης.