Αποτυχία της Αγοράς (Market failure)

Αποτυχία της αγοράς είναι μία κατάσταση όπου η αγορά μόνη της αποτυγχάνει να κατανείμει αποτελεσματικά τους πλουτοπαραγωγικούς πόρους.

1) Μια πιθανή αιτία αποτυχίας της αγοράς είναι η ύπαρξη εξωτερικής επίδρασης (externality), δηλαδή η επίπτωση που έχουν οι ενέργειες ενός ατόμου στην ευημερία ενός συνανθρώπου του.

Παράδειγμα:
Αν μια χημική βιομηχανία δεν αναλαμβάνει το πλήρες κόστος των ρύπων που εκπέμπει, είναι πολύ πιθανό να εκπέμπει υπερβολικά μεγάλες ποσότητες. Στην περίπτωση αυτή, το κράτος μπορεί να αυξήσει την οικονομική ευημερία επιβάλλοντας ορισμένες περιβαλλοντικές ρυθμίσεις.

2) Μια άλλη πιθανή αιτία αποτυχίας της αγοράς είναι η δύναμη της αγοράς.

Παράδειγμα:
Αν όλοι οι κάτοικοι μιας κωμόπολης χρειάζονται νερό, αλλά υπάρχει ένα μόνο ντεπόζιτο, ο ιδιοκτήτης του έχει δύναμη αγοράς (στη συγκεκριμένη περίπτωση μονοπώλιο) στην πώληση του νερού. Το άτομο αυτό δεν αντιμετωπίζει αυστηρό ανταγωνισμό άρα το ατομικό συμφέρον δεν μπορεί να ελεγχθεί.

3) Η αγορά επίσης δεν μπορεί να εξασφαλίσει ότι η οικονομική ευημερία θα κατανεμηθεί δίκαια γιατί ανταμείβει τους ανθρώπους σύμφωνα με την ικανότητα τους να παράγουν πράγματα που άλλοι άνθρωποι είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν.

Παράδειγμα:
Ο καλύτερος μπασκετμπολίστας του κόσμου κερδίζει πολύ περισσότερα από τον καλύτερο σκακιστή του κόσμου, απλώς επειδή οι άνθρωποι είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν περισσότερα για να δουν έναν αγώνα μπάσκετ παρά για να παρακολουθήσουν μια παρτίδα σκάκι.