Επαναγορά χρέους είναι η διαδικασία με την οποία είτε ένας οφειλέτης είτε ένας τρίτος εκ μέρους του οφειλέτη (επενδυτής, συνεργάτης) εξαγοράζει το χρέος του από τους δανειστές του, συνήθως με κάποια έκπτωση επί της ονομαστικής αξίας του.
Στην επαναγορά εξωτερικού χρέους, γίνεται συμφωνία μεταξύ του κράτους-οφειλέτη να εξαγοράσει τα ανεξόφλητα δάνεια από τις πιστώτριες τράπεζες, τους επενδυτές και τους οργανισμούς που διακρατούν ομόλογα του κράτους, σε μία εύλογη τιμή. Τα κεφάλαια που χρειάζονται για να την εξαγορά του χρέους προέρχονται από διάφορες πηγές, όπως είναι τα έσοδα από εξαγωγές, ο εξωτερικός δανεισμός και οι επιχορηγήσεις από διεθνείς οργανισμούς όπως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Με αυτό τον τρόπο μια χώρα με χρέος 100 δις από ομόλογα που έχει εκδώσει, κι έστω ότι αυτά υποτιμώνται στο 50% της ονομαστικής αξίας τους, θα μπορούσε θεωρητικά να επαναγοράσει τα ομόλογα αυτά πληρώνοντας στους κατόχους τους 50 δις (τρέχουσα αγοραία αξία) συν κάποιο premium και να πάρει τα ομόλογα στην κατοχή της, διαγράφοντας ουσιαστικά το χρέος της.
Αν οι επενδυτές θεωρήσουν ότι η χώρα θα χρεοκοπήσει ή ότι δεν θα είναι σε θέση να αποπληρώσει τα ομόλογα της στο 100% της αξίας τους στη λήξη τους, μπορεί να θεωρήσουν ότι η επαναγορά είναι συμφέρουσα και να πουλήσουν.
Αντιθέτως αν αναμένουν ότι η τιμή (αξία) των ομολόγων θα ανεβεί στο μέλλον ή ότι τελικά η χώρα δεν θα αθετήσει τις υποχρεώσεις της και ότι τα ομόλογα θα αποπληρωθούν κανονικά, δεν έχουν λόγο να πουλήσουν τα ομόλογα στο 50% της ονομαστικής αξίας τους.
Μία άλλη περίπτωση, είναι ο επενδυτής να έχει αγοράσει στη δευτερογενή αγορά ομόλογα ονομαστικής αξίας 1.000 ευρώ έναντι 300 ευρώ λόγω υποτίμησης της τιμής τους. Αυτός ο επενδυτής ακόμα και πουλώντας τα ομόλογα με 50% έκπτωση (500 ευρώ) επί της ονομαστικής τους αξίας, κερδίζει ουσιαστικά 200 ευρώ (500-300) από την συναλλαγή.
Παρόμοιες πρακτικές είναι συνήθεις από και κερδοσκοπικούς οργανισμούς όπως τα hedge funds, οι οποίοι συνήθως δεν διακρατούν τα ομόλογα μέχρι την ημερομηνία λήξης τους αλλά τα αγοράζουν όσο είναι υποτιμημένα και τα πωλούν όταν η τιμή τους ανέβει.
Επαναγορά Εταιρικών Ομολόγων / Μετοχών
Επαναγορά μπορεί να γίνει επίσης και από μια εταιρία για τις μετοχές ή τα ομόλογα που έχει εκδώσει. Αν τα επιτόκια αυξηθούν ραγδαία στην αγορά αυτό θα οδηγήσει σε πτώση των τιμών των ομολόγων, κάνοντας συμφέρουσα την επαναγορά τους.
Στην περίπτωση των μετοχών, μέσω της επαναγοράς η εταιρία επιδιώκει να μειώσει τον αριθμό των διαθέσιμων μετοχών στην αγορά. Συνήθως γίνεται προσφορά στους μετόχους σύμφωνα με την οποία έχουν τη δυνατότητα να πουλήσουν ένα τμήμα ή το σύνολο των μετοχών τους μέσα σε ένα ορισμένο χρονικό διάστημα με αντάλλαγμα ένα premium επί της τρέχουσας τιμής της μετοχής στην αγορά. Αυτό το premium αποζημιώνει τους επενδυτές για την πώληση των μετοχών αντί της διακράτησης τους για το μέλλον με σκοπό την είσπραξη μερίσματος.
Η επαναγορά μετοχών θεωρείται συνήθως σημάδι ότι η διοίκηση της εταιρείας είναι αισιόδοξη για το μέλλον και πιστεύει ότι η τρέχουσα τιμή της μετοχής είναι υποτιμημένη. Με την επαναγορά:
- αυξάνεται η αγοραία τιμή (market price) των εναπομείναντων στην αγορά μετοχών λόγω της μείωσης της προσφοράς,
- αυξάνονται τα κέρδη ανά μετοχή,
- μειώνεται συνήθως ο αριθμός των μετόχων της εταιρίας
- αυξάνεται το ποσοστό ιδιοκτησίας των εναπομείναντων μετόχων στην εταιρία
- αυξάνεται έτσι ο έλεγχος της εταιρίας και κατ’ επέκταση
- αποθαρρύνονται ή/και αποτρέπονται απόπειρες επιθετικής εξαγοράς (hostile takeover) από τρίτες εταιρίες
Άλλοι λόγοι επαναγοράς συμπεριλαμβάνουν την καλύτερη αξιοποίηση των ρευστών διαθεσίμων της και την απόκτηση μετοχών που θα διατεθούν στα προγράμματα δικαιωμάτων προαίρεσης και στα συνταξιοδοτικά προγράμματα που παρέχονται στους εργαζομένους.