Φόροι κατανάλωσης είναι οι φόροι που αποτελούνται από το:
- γενικό φόρο κατανάλωσης (ΦΠΑ), που επηρεάζει τη συνολική ζήτηση προϊόντων και
- τους ειδικούς φόρους, που εφαρμόζονται σε ορισμένους κλάδους αγαθών.
Η αύξηση των φόρων κατανάλωσης συμβάλλει άμεσα στην άνοδο των τιμών των αγαθών και υπηρεσιών κι έτσι μειώνει σημαντικά την αγοραστική αξία του εισοδήματος των καταναλωτών, με συνέπεια να αγοράζουν με τα ίδια εισοδήματα λιγότερα αγαθά. Άρα μειώνεται η κατανάλωση, εκτός εάν χρησιμοποιηθούν αποταμιεύσεις και συνεχίσει ο καταναλωτής να αγοράζει την ίδια ποσότητα που αγόραζε πριν αυξηθούν οι τιμές.
Η αύξηση όμως των εμμέσων αυτών φόρων, δημιουργεί πληθωρισμό κόστους κι αυτό αποδυναμώνει την αντιπληθωριστική τους επίδραση από την πλευρά της ενεργού ζήτησης. Επιπλέον είναι σε βάρος των χαμηλών εισοδημάτων.
Εξαίρεση, σε κάποιο βαθμό, αποτελεί ο ΦΠΑ ο οποίος συνοδεύεται από κάποια προοδευτικότητα, ως προς τη δαπάνη, δεδομένου ότι φορολογεί με υψηλότερους συντελεστές τα αγαθά πολυτελείας και με χαμηλότερους, τα είδη πρώτης ανάγκης.
Οι παρενέργειες των εμμέσων φόρων αποδυναμώνονται στην περίπτωση όπου οι φόροι κατανάλωσης υποκαθίστανται από ένα γενικό προοδευτικό φόρο επί της δαπάνης ο οποίος ουσιαστικά πλήττει την πολυτελή κατανάλωση.