Θεωρία μονίμου εισοδήματος είναι η οικονομική θεωρία που ορίζει ότι οι ορθολογικοί καταναλωτές χρησιμοποιούν το μόνιμο, και όχι το τρέχον εισόδημα, για τη λήψη μιας καταναλωτικής απόφασης.

Το μόνιμο εισόδημα, το οποίο είναι η αξία των αναμενόμενων μελλοντικών εισοδηματικών ροών από εργασία και του αναμενόμενου μελλοντικού χρηματικού ή υλικού κεφαλαίου, κατά τον Friedman εξαρτάται από το επιτόκιο, την καθαρή αξία των περιουσιακών στοιχείων του και το ανθρώπινο κεφάλαιο.

Έτσι η μόνιμη κατανάλωση αντιπροσωπεύει την καταναλωτική δαπάνη η οποία προσδιορίζεται από το επίπεδο του μονίμου εισοδήματος.

Η υπόθεση αυτή εντάσσεται στη φιλοσοφία της θεωρίας του κύκλου ζωής, σύμφωνα με την οποία, η τρέχουσα κατανάλωση προγραμματίζεται ανάλογα με το εισόδημα μιας ευρύτερης χρονικής περιόδου.

Παράδειγμα:
Έστω ότι ένα άτομο εισπράττει το μισθό του κάθε πρώτη του μηνός. Αυτό δεν σημαίνει ότι η κατανάλωση του θα εξαντληθεί εκείνη την ημέρα αλλά θα κατανεμηθεί ομαλά κατά τη διάρκεια όλου του μηνός.

Εάν αυτό δεν συμβεί τότε ο καταναλωτής αυτός κάθε μήνα θα αναγκάζεται να δανείζεται για να ικανοποιήσει τις ανάγκες του νοικοκυριού του.

Μόνιμο εισόδημα και Κατανάλωση / Αποταμίευση

Η θεωρία μονίμου εισοδήματος συνεπάγεται πως η αύξηση / μείωση των φόρων δεν έχει καμία επίδραση στην καταναλωτική δαπάνη εκτός εάν αυτή η αύξηση / μείωση των φόρων εκλαμβάνεται από τις οικονομικές μονάδες ως μόνιμη.

Συνοπτικά, φαίνεται ότι οι μόνιμες μεταβολές του εισοδήματος έχουν μεγαλύτερη επίπτωση στην κατανάλωση από τις πρόσκαιρες μεταβολές του εισοδήματος διότι διαρκούν πολλές περιόδους.

Άρα, οι πρόσκαιρες αυξήσεις του εισοδήματος κυρίως θα αποταμιεύονται, ενώ οι μόνιμες αυξήσεις του εισοδήματος κυρίως θα καταναλώνονται.

Υποθέσεις μονίμου εισοδήματος

Η θεωρία του μονίμου εισοδήματος έχει βασιστεί κατά το Μ. Friedman σε τέσσερις υποθέσεις, οι οποίες έχουν αμφισβητηθεί από πολλούς μελετητές:

• Δεν υπάρχει συσχέτιση μεταξύ μονίμου εισοδήματος και παροδικής κατανάλωσης.
• Δεν υπάρχει συσχέτιση μεταξύ παροδικής κατανάλωσης και παροδικού εισοδήματος.
• Δεν υπάρχει συσχέτιση μεταξύ παροδικού και μονίμου εισοδήματος.
• Διαχρονικά το παροδικό εισόδημα, κατά μέσο όρο, είναι μηδέν γιατί τα θετικά εξουδετερώνονται από τα αρνητικά παροδικά εισοδήματα. Με την ίδια λογική και η μέση παροδική κατανάλωση είναι μηδενική.