Απόδοση ιδίων κεφαλαίων είναι ένας χρηματοοικονομικός δείκτης που δείχνει πόσο αποδοτικά χρησιμοποιεί μια εταιρεία τα κεφάλαια της για να δημιουργήσει πρόσθετα έσοδα (κέρδη), και εκφράζεται σε ποσοστιαίες μονάδες.
Χρησιμοποιείται ως ένδειξη αποτελεσματικότητας μιας εταιρείας, δηλαδή πόσο κέρδος μπορεί να παράγει χρησιμοποιώντας τους διαθέσιμους πόρους που επενδύθηκαν από τους μετόχους της (μετοχικό κεφάλαιο) και τα αποθεματικά της. Οι επενδυτές συνήθως αναζητούν εταιρίες με υψηλή και αυξανόμενη απόδοση ιδίων κεφαλαίων (ROE).
Υπολογισμός της Απόδοσης Ιδίων Κεφαλαίων (ROE)
ROE = Καθαρά Έσοδα (Κέρδη) / Ιδία Κεφάλαια
Παράδειγμα:
Έστω ότι η εταιρία Α έχει καθαρά έσοδα 10 εκατομμύρια και τα Ιδία Κεφάλαια ήταν 100. Τότε το ROE θα ήταν 0.1 = 10%, δηλαδή η εταιρία πέτυχε 10% απόδοση ιδίων κεφαλαίων (κεφάλαια που οι μέτοχοι επένδυσαν στην εταιρεία).
Μια εταιρεία μπορεί να δημιουργήσει αξία για τους μετόχους της, εάν η απόδοση ιδίων κεφαλαίων είναι μεγαλύτερη από το κόστος ευκαιρίας των κεφαλαίων αυτών. Αν δηλαδή η αναμενόμενη απόδοση που απαιτούν οι μέτοχοι για να επενδύσουν στην εταιρία είναι υψηλότερη από την απόδοση εναλλακτικών μορφών επενδύσεων με παρόμοιο επίπεδο κεφαλαιακού κινδύνου.
Τα καθαρά έσοδα αφορούν ένα πλήρες οικονομικό έτος παραγωγικής δραστηριότητας και υπολογίζονται πριν από την καταβολή μερισμάτων που καταβάλλονται σε κατόχους κοινών μετοχών, αλλά μετά την καταβολή μερισμάτων προνομιούχων μετοχών.
Λόγω της ιδιαίτερης φύσης κάθε κλάδου και των διαφορετικών λογιστικών πρακτικών που χρησιμοποιούνται στον καθένα, ο ROE πρέπει να χρησιμοποιείται για συγκρίσεις μεταξύ επιχειρήσεων που ανήκουν σε ομοειδείς κλάδους.
Παράδειγμα:
Η απόδοση ιδίων κεφαλαίων (ROE) για εταιρίες παροχής υπηρεσιών (συμβουλευτικές / λογισμικού), είναι σημαντικά υψηλότερη από βιομηχανίες εντάσεως κεφαλαίου (αυτοκινητοβιομηχανίες).
Σύγκριση του ROE ακόμα και εντός του ίδιου κλάδου όμως μπορεί να είναι παραπλανητική, καθώς ο ROE αγνοεί την επίδραση του χρέους στην απόδοση.
Παράδειγμα:
Έστω δύο εταιρίες Α και Β με κέρδη 10 εκατομμυρίων η κάθε μία. Η Α χρησιμοποίησε κατά την παραγωγική διαδικασία μόνο ιδία κεφάλαια ύψους 100 εκατομμυρίων, ενώ η Β χρησιμοποίησε 10 εκατομμύρια ιδία κεφάλαια και 90 εκατομμύρια από δάνειο.Παρ’ όλο που και οι δύο εταιρίες εμφάνισαν ακριβώς τα ίδια κέρδη η Α έχει απόδοση ιδίων κεφαλαίων 10/100=10% ενώ η Β 10/10=100% (το ROE λαμβάνει υπόψη μόνο ιδία κεφάλαια και όχι χρέος). Έτσι η Β παρουσιάζει μια καλύτερη εικόνα για τους επενδυτές και τους μετόχους της.
Αν μια εταιρεία μπορεί να πάρει δάνειο με χαμηλότερο επιτόκιο από το ποσοστό απόδοσης των επενδύσεών της (ROI), θα μπορούσε να αυξήσει το ROE της. Γενικά, εταιρείες με υψηλότερο ποσοστό χρέους, (χρέος προς ίδια κεφάλαια), θα έχουν συνήθως καλύτερο ROE. Ωστόσο, υψηλότερο χρέος αυξάνει τον κίνδυνο πτώχευσης της εταιρείας.
Μία υψηλή απόδοση ιδίων κεφαλαίων επιτρέπει σε μια εταιρεία να επενδύσει μικρότερο μέρος των κεφαλαίων της για να επιτύχει τους στόχους ανάπτυξης απ’ ότι θα χρησιμοποιούσε αν η απόδοση ιδίων κεφαλαίων της ήταν χαμηλότερη.
Αυτό αφήνει την εταιρία με επιπλέον διαθέσιμο κεφάλαιο (χρήματα), το οποίο μπορεί να το διαθέσει είτε για την επαναγορά μετοχών είτε για την πληρωμή επιπλέον μερισμάτων.
Εναλλακτικά, χαμηλό ROE σημαίνει ότι η χρηματοδότηση της ανάπτυξης της εταιρίας είναι ακριβή για τους επενδυτές – μετόχους.
Απόδοση Περιουσιακών Στοιχείων (ROA) και Μόχλευση
Η Απόδοση Ιδίων Κεφαλαίων μπορεί να οριστεί και με άλλο τρόπο, ο οποίος δείχνει καλύτερα αν οι πρόσφατες βελτιώσεις στην χρηματοοικονομική εικόνα της επιχείρησης οφείλονται στην αύξηση του επίπεδου του χρέους ή στην αποτελεσματικότερη διοίκησης της:
Ως το γινόμενο της απόδοσης των στοιχείων του Ενεργητικού (ROA) επί της χρηματοοικονομικής μόχλευσης (leverage).
Χρησιμοποιώντας αυτή τη μέθοδο, ως ROE μπορεί να περιγραφεί το γινόμενο του κέρδους που προκύπτει από τα περιουσιακά στοιχεία της εταιρείας επί το ύψος του χρέους της επιχείρησης που χρησιμοποίησε για την αγορά αυτών των περιουσιακών στοιχείων.
Για τον υπολογισμό της απόδοσης των περιουσιακών στοιχείων, τα καθαρά έσοδα διαιρούνται με τα περιουσιακά στοιχεία της επιχείρησης. Για τον υπολογισμό της χρηματοοικονομικής μόχλευσης, τα περιουσιακά στοιχεία διαιρούνται με τα ίδια κεφάλαια.
Ο δείκτης απόδοσης ιδίων κεφαλαίων έχει περιορισμούς στην αξιολόγηση της ποιότητας διαχείρισης της εταιρείας. Για παράδειγμα, μια εταιρεία μπορεί να επαναγοράσει μετοχές για να βελτιώσει το δείκτη της.
Εναλλακτικά, η εταιρεία μπορεί να αυξήσει το χρέος της, για να αυξήσει την μόχλευση και κατ’ επέκταση να βελτιώσει το ROE. Παρόμοιες τακτικές, θα μπορούσαν να βελτιώσουν το ROE, αλλά δεν δημιουργούν μακροπρόθεσμη αξία για τους μετόχους.
Εναλλακτικοί τρόποι υπολογισμού της Απόδοσης Ιδίων Κεφαλαίων (ROE) – Ανάλυση DuPont
Ένας άλλος τρόπος υπολογισμού του ROE, ο οποίος ονομάζεται ανάλυση DuPont ή διευρυμένη εξίσωση DuPont, αναλύει ακόμα περισσότερο τους θεμελιώδεις παράγοντες που επηρεάζουν την απόδοση ιδίων κεφαλαίων, προβάλλοντας έτσι μια αντιπροσωπευτικότερη εικόνα της επιχείρησης.
ROE = Απόδοση Περιουσιακών Στοιχείων (ROA)* Μόχλευση
ROE = (Καθαρά Έσοδα / Περιουσιακά Στοιχεία) * (Περιουσιακά Στοιχεία / Ιδία Κεφάλαια)
Καθώς η απόδοση περιουσιακών στοιχείων είναι ουσιαστικά το περιθώριο κέρδους επί τον κύκλο εργασιών, η εξίσωση γίνεται:
ROE = Περιθώριο Κέρδους * Κύκλος Εργασιών Ενεργητικού * Μόχλευση
ROE = (Καθαρά Έσοδα /Πωλήσεις) * (Πωλήσεις / Περιουσιακά Στοιχεία) * (Περιουσιακά Στοιχεία / Ιδία Κεφάλαια)
