Έσοδο είναι κάθε αύξηση που παρουσιάζουν τα οικονομικά στοιχεία μιας επιχείρησης στη διάρκεια της λογιστικής χρήσης, είτε υπό τη μορφή αύξησης στοιχείων του Ενεργητικού είτε με μείωση των Υποχρεώσεων.

• Εάν υπάρχει εισροή χρηματοοικονομικών πόρων (συνήθως μετρητών ή απαιτήσεων) στην επιχείρηση, τότε υπάρχει αύξηση της Καθαρής Θέσης και αύξηση του Ενεργητικού.
• Εάν υπάρχει ακύρωση εκροής πόρων που θα χρειαζόταν για την εξόφληση Υποχρεώσεων, τότε υπάρχει αύξηση της Καθαρής Θέσης και μείωση των στοιχείων των Υποχρεώσεων.

Τα έσοδα προκύπτουν από:

• Πώληση αγαθών
• Παροχή υπηρεσιών
• Χρησιμοποίηση από τρίτους στοιχείων του Ενεργητικού της

Παράδειγμα:
Η πώληση αγαθών / παροχή υπηρεσιών επί πιστώσει είναι πηγή εσόδων γιατί προκαλεί αύξηση της Καθαρής Θέσης και ισόποση αύξηση των απαιτήσεων της πωλήτριας επιχείρησης. Το ίδιο συμβαίνει και όταν τρίτοι χρησιμοποιούν στοιχεία του Ενεργητικού της (π.χ. ενοικίαση εξοπλισμού).

Τα έσοδα δείχνουν δηλαδή τη δυνατότητας μιας επιχείρησης να δημιουργεί εισροές από τις παραγωγικές της δραστηριότητες.

Δεν θεωρούνται έσοδα η εισφορά κεφαλαίων στην επιχείρηση από τους φορείς της και η δωρεάν απόκτηση αγαθών γιατί αν και συνεπάγονται αύξηση της Καθαρής Θέσης και στοιχείων του Ενεργητικού, δεν προέρχονται από πωλήσεις αγαθών, παροχή υπηρεσιών ή από χρησιμοποίηση στοιχείων του Ενεργητικού της επιχείρησης από τρίτους.

Κατηγορίες Εσόδων

Τα έσοδα διακρίνονται σε:

• Λειτουργικά και μη Λειτουργικά
• Τακτικά και Έκτακτα
• Δεδουλευμένα και μη Δεδουλευμένα
• Πραγματοποιημένα και Τεκμαρτά

Λειτουργικά είναι τα έσοδα που προέρχονται από τις συνήθεις δραστηριότητες της επιχείρησης. (π.χ. πωλήσεις αγαθών/υπηρεσιών, ενοίκια, πιστωτικοί τόκοι, μερίσματα, προμήθειες κτλ)

Μη Λειτουργικά είναι όσα προκύπτουν από ασυνήθιστες δραστηριότητες ή από διάφορα έκτακτα γεγονότα. (π.χ. έσοδα προηγούμενων χρήσεων, κρατικές επιχορηγήσεις, πιστωτικές συναλλαγματικές διαφορές κτλ)

Τακτικά είναι τα έσοδα που χαρακτηρίζονται από περιοδικότητα και είναι σε κάποιο βαθμό προβλέψιμα.

Έκτακτα είναι τα έσοδα που δεν επαναλαμβάνονται και οφείλονται συνήθως σε ασυνήθιστες δραστηριότητες ή εξωγενή γεγονότα.

Δεδουλευμένα είναι τα πραγματοποιημένα λειτουργικά έσοδα.

Τα μη δεδουλευμένα δεν είναι έσοδα, γιατί δεν έχουν ακόμη πραγματοποιηθεί (δουλευτεί) αν κι έχει εισπραχθεί η αξία τους. Πρόκειται για προεισπραχθέντα έσοδα, τα οποία υποδηλώνουν υποχρέωση της επιχείρησης να προσφέρει τις υπηρεσίες για τις οποίες προπληρώθηκε.

Πραγματοποιημένα είναι όλα τα έσοδα που προκύπτουν από συναλλαγές ή διάφορα γεγονότα και επηρεάζουν θετικά ή αρνητικά την Καθαρή Θέση της επιχείρησης.

Τεκμαρτά ή Υπολογιστικά έσοδα είναι όσα δεν οφείλονται σε λογιστικά γεγονότα, αλλά τεκμαίρονται και συνεπώς δεν έχουν καμία επίδραση στη διαμόρφωση της Καθαρής Θέσης (π.χ. έσοδα από ιδιόχρηση ακινήτων).

Χρόνος αναγνώρισης εσόδων

Ο χρόνος που αναγνωρίζονται τα έσοδα, δηλαδή το πότε θα καταχωρηθούν στα λογιστικά βιβλία από την στιγμή πραγματοποίησης τους, εξαρτάται από το αν χρησιμοποιείται το σύστημα της λογιστικής των δεδουλευμένων εσόδων και εξόδων ή της Ταμειακής Λογιστικής.

Λογιστική των Δεδουλευμένων Εσόδων και Εξόδων

Με αυτό το σύστημα ο χρόνος της πραγματοποίησης των εσόδων δεν ταυτίζεται με το χρόνο της είσπραξης τους.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, πρώτα πραγματοποιούνται τα έσοδα και μετά εισπράττονται (π.χ. πωλήσεις εμπορευμάτων με πίστωση), ενώ σε άλλες πρώτα εισπράττονται και μετά πραγματοποιούνται (π.χ. προείσπραξη διδάκτρων).

Παράδειγμα:
Στις κατασκευαστικές εταιρίες, πρώτα πραγματοποιείται το έσοδο από τη μερική εκτέλεση του έργου και μετά παραδίδεται το έργο. Αντιθέτως, στις εμπορικές επιχειρήσεις που πωλούν εμπορεύματα με δόσεις, πρώτα παραδίδεται το εμπόρευμα και πραγματοποιείται το έσοδο και αργότερα, όταν εισπράττεται η δόση, αναγνωρίζεται και καταχωρείται στα βιβλία το αντίστοιχο τμήμα του εσόδου.

Ετεροχρονισμός χαρακτηρίζει και την πραγματοποίηση και την αναγνώριση εσόδων από χρησιμοποίηση στοιχείων του Ενεργητικού της επιχείρησης από τρίτους.

Έτσι, το έσοδο από ενοίκια πραγματοποιείται κάθε μέρα, αλλά για πρακτικούς λόγους αναγνωρίζεται και καταχωρείται στα λογιστικά βιβλία στο τέλος του μήνα.

Το ίδιο συμβαίνει και με τα έσοδα από τόκους (πιστωτικοί τόκοι) που πραγματοποιούνται κάθε μέρα, αλλά αναγνωρίζονται (λογίζονται) στο τέλος της τοκοφόρου περιόδου.

Το έσοδο από μερίσματα αναγνωρίζεται όταν ανακοινωθεί η διανομή των κερδών από τις εταιρίες στις οποίες είναι η επιχείρηση μέτοχος.

Ταμειακή Λογιστική

Στην Ταμειακή Λογιστική ο χρόνος της πραγματοποίησης του εσόδου ταυτίζεται με το χρόνο της είσπραξης του.

Παράδειγμα
Τα έσοδα από πώληση αγαθών αναγνωρίζονται κατά τη στιγμή που εισπράττεται το αντίτιμο της πώλησης. Το πότε παραδώθηκαν τα αγαθά ή προσφέρθηκαν οι υπηρεσίες δεν έχει σημασία.