Πληθωρισμός ζήτησης είναι ένα είδος πληθωρισμού ο οποίος εμφανίζεται σε περιόδους έντονης οικονομικής δραστηριότητας και δημιουργείται επειδή η αύξηση της συνολικής ζήτησης υπερβαίνει το επίπεδο του προϊόντος της οικονομίας που μπορεί να παραχθεί με πλήρη απασχόληση των διαθέσιμων μέσων παραγωγής και της τεχνολογίας (προσφοράς) και έτσι προκαλείται αύξηση τιμών αγαθών κι υπηρεσιών.

Αυτό συμβαίνει γιατί η προσφορά αδυνατεί να προσαρμοστεί αμέσως στην αυξημένη ζήτηση με συνέπεια την αύξηση των τιμών έως ότου εξισωθεί η συνολική ζήτηση με την προσφορά σε χρηματικούς όρους.

Η ζήτηση αυτή μπορεί να προέρχεται από τα νοικοκυριά (ιδιωτική κατανάλωση) ή από τις επιχειρήσεις (επενδύσεις) ή από τις δημόσιες δαπάνες (κράτος) οι οποίες για να χρηματοδοτηθούν αυξάνεται το δημόσιο χρέος και διογκώνονται τα δημοσιονομικά ελλείματα.

Μέτρα αντιμετώπισης πληθωρισμού ζήτησης

Για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού ζήτησης μπορούν να χρησιμοποιηθούν μέτρα όπως είναι η μείωση δημοσίων δαπανών με αμετάβλητους τους φόρους, αύξηση φόρων με αμετάβλητες τις δημόσιες δαπάνες ή μείωση δημοσίων δαπανών και ισόποση μείωση φόρων.

Εάν θεωρηθεί ότι ο δημόσιος τομέας είναι ο κύριος υπεύθυνος των πληθωριστικών πιέσεων τότε θα πρέπει να δοθεί έμφαση στη μείωση των δημοσίων δαπανών, ενώ αν είναι τα νοικοκυριά τότε θα επιλεγεί η αύξηση των φόρων, η οποία θα οδηγήσει σε μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος και αποδυνάμωση της ζήτησης.

Τέλος, στην περίπτωση των επιχειρήσεων ως καταλληλότερο μέτρο κρίνεται η αύξηση των φόρων επί των κερδών.

Είδη πληθωρισμού

Ο πληθωρισμός μπορεί να είναι διαφορετικού είδους, ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν στην οικονομία κάθε φορά.

• Πληθωρισμός ζήτησης (demand-pull inflation)
• Πληθωρισμός κόστους (cost-push inflation)
• Εισαγόμενος πληθωρισμός (imported inflation)
• Κατευθυνόμενος πληθωρισμός (directed inflation)
• Πληθωρισμός αδράνειας (inertial inflation)
• Εμφανής πληθωρισμός
• Αφανής πληθωρισμός (hidden inflation)
• Αναπτυξιακός ή Υγιής πληθωρισμός (growth or healthy inflation)
• Νομισματικός πληθωρισμός (monetary inflation)
• Στασιμοπληθωρισμός