Εισοδηματική ελαστικότητα ζήτησης είναι η μεταβολή της ζητούμενης ποσότητας ενός προϊόντος, σε σχέση με τη μεταβολή του εισοδήματος των καταναλωτών.

Η εισοδηματική ελαστικότητα είναι το πηλίκο της ποσοστιαίας μεταβολής της ζητούμενης ποσότητας προς την ποσοστιαία μεταβολή του εισοδήματος.
Δηλαδή:

Αν ΔΠ%>ΔΕ% η ζήτηση για το προϊόν χαρακτηρίζεται ως ελαστική ως προς τις μεταβολές του εισοδήματος, ενώ αν ΔΠ%<%ΔΕ, η ζήτηση θεωρείται ανελαστική. Αν η εισοδηματική ελαστικότητα είναι μικρότερη από το μηδέν, το προϊόν χαρακτηρίζεται ως κατώτερο.

Εισοδηματική ελαστικότητα και κανονικά / κατώτερα αγαθά

Τα περισσότερα αγαθά είναι κανονικά αγαθά. Αυτό σημαίνει ότι όταν αυξάνεται το εισόδημα, αυξάνεται και η ζητούμενη ποσότητα αυτών των αγαθών. Επειδή η ζητούμενη ποσότητα και το εισόδημα κινούνται προς την ίδια κατεύθυνση, τα κανονικά αγαθά έχουν θετική εισοδηματική ελαστικότητα.

Λίγα αγαθά, όπως το σπορέλαιο, είναι κατώτερα αγαθά. Όταν ανεβαίνει το εισοδηματικό επίπεδο, η ζητούμενη ποσότητα τους μειώνεται. Επειδή η ζητούμενη ποσότητα και το εισόδημα κινούνται προς αντίθετες κατευθύνσεις, τα κατώτερα αγαθά έχουν αρνητικές εισοδηματικές ελαστικότητες.

Ακόμη και μεταξύ των κανονικών αγαθών, όμως, οι εισοδηματικές ελαστικότητες εμφανίζουν μεγάλες διαφορές.

Τα είδη πρώτης ανάγκης, όπως τα τρόφιμα και τα ρούχα, τείνουν να έχουν μικρές εισοδηματικές ελαστικότητες, επειδή οι καταναλωτές, ανεξάρτητα από το πόσο χαμηλό είναι το εισόδημα τους, επιλέγουν να αγοράζουν κάποια από τα αγαθά αυτά.

Τα είδη πολυτελείας, όπως το χαβιάρι και οι γούνες, τείνουν να έχουν μεγάλες εισοδηματικές ελαστικότητες, επειδή οι καταναλωτές αισθάνονται ότι μπορούν να ζήσουν και χωρίς να καταναλώνουν κανένα από τα αγαθά αυτά, αν το εισόδημα τους είναι πολύ χαμηλό.

Εισοδηματική ελαστικότητα κι επιχειρήσεις

Η εισοδηματική ελαστικότητα της ζήτησης έχει μεγάλη σημασία για τις επιχειρήσεις όταν προγραμματίζουν τη μελλοντική τους ανάπτυξη, γιατί δείχνει την επίδραση της αύξησης του εισοδήματος στη συνολική ζήτηση για τα προϊόντα τους.

Επίσης παρέχει μια ένδειξη του βαθμού ευαισθησίας των πωλήσεων στις οικονομικές διακυμάνσεις. Επιχειρήσεις που παράγουν προϊόντα με σχετικά υψηλή εισοδηματική ελαστικότητα επηρεάζονται πολύ περισσότερο από τις οικονομικές διακυμάνσεις από άλλες που παράγουν προϊόντα με σχετικά χαμηλή εισοδηματική ελαστικότητα.