Πληθωρισμός κόστους είναι ένα είδος πληθωρισμού ο οποίος εμφανίζεται συνήθως σε περιόδους υποτονικής οικονομικής δραστηριότητας και οφείλεται κυρίως στις ατέλειες του μηχανισμού της αγοράς και στους φόρους.

Ειδικότερα δημιουργείται από την αύξηση των στοιχείων κόστους (η τιμή υπερβαίνει το οριακό κόστος) των προϊόντων, είτε από την επιχείρηση (ολιγοπωλιακές, κέρδη, κακή οργάνωση), είτε από τους εργαζομένους (εργατικά σωματεία, μισθοί, χαμηλή παραγωγικότητα), είτε από το κράτος (φόρος κερδών, εισφορές κοινωνικής ασφάλισης, έμμεσοι φόροι), είτε από τις τιμές των εισαγομένων αγαθών ή πρώτων υλών.

Αυτή η κατάσταση οδηγεί στην δημιουργία κλίματος αβεβαιότητας και σε οικονομικό φαύλο κύκλο.

Παράδειγμα:
Η αύξηση των τιμών των πρώτων υλών ή των φόρων οδηγεί σε αύξηση των τιμών των προϊόντων και οι εργαζόμενοι ζητούν αύξηση των αμοιβών τους, αλλά η αύξηση αυτή οδηγεί και πάλι σε αύξηση των τιμών.

Μέτρα αντιμετώπισης πληθωρισμού

Για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού κόστους η αντιπληθωριστική πολιτική δεν θα πρέπει να αποβλέπει στη μείωση της ζήτησης αλλά στη συγκράτηση των στοιχείων του κόστους παραγωγής και γενικότερα των στοιχείων εκείνων που διαμορφώνουν την τελική τιμή του προϊόντος στον καταναλωτή.

Aυτό γιατί η μείωση των στοιχείων κόστους οδηγεί σίγουρα στη μείωση των τιμών αλλά και στην αύξηση της παραγωγής, ενώ αντίθετα η αποδυνάμωση της ζήτησης πιθανόν να μειώσει τις τιμές, αλλά σίγουρα μειώνει και την παραγωγή.

Η δημοσιονομική, συνεπώς, παρέμβαση μπορεί να επικεντρωθεί στη μείωση των φόρων (δεδομένου ότι όλοι οι φόροι τελικά μετακυλίονται στις τιμές), των επιτοκίων (κόστος κεφαλαίου) και στη χρηματοδότηση με δημόσιες δαπάνες προγραμμάτων εφαρμοσμένης έρευνας και προώθησης των σύγχρονων τεχνολογιών, τα οποία θα οδηγήσουν σε αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας-κεφαλαίου και σε συγκράτηση της αύξησης των τιμών.

Η παρεμβατική αυτή δημοσιονομική πολιτική θεωρείται αποτελεσματική ιδίως εάν ο βαθμός της παραοικονομίας, της φοροδιαφυγής και της ελαστικότητας των δημοσίων δαπανών είναι χαμηλός.

Είδη πληθωρισμού

Ο πληθωρισμός μπορεί να είναι διαφορετικού είδους, ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν στην οικονομία κάθε φορά.

• Πληθωρισμός ζήτησης (demand-pull inflation)
• Πληθωρισμός κόστους (cost-push inflation)
• Εισαγόμενος πληθωρισμός (imported inflation)
• Κατευθυνόμενος πληθωρισμός (directed inflation)
• Πληθωρισμός αδράνειας (inertial inflation)
• Εμφανής πληθωρισμός
• Αφανής πληθωρισμός (hidden inflation)
• Αναπτυξιακός ή Υγιής πληθωρισμός (growth or healthy inflation)
• Νομισματικός πληθωρισμός (monetary inflation)
• Στασιμοπληθωρισμός