Σταυροειδής ελαστικότητα ζήτησης είναι ένας δείκτης που μετράει πως μια μεταβολή της τιμής ενός αγαθού Β, επηρεάζει την ζητούμενη ποσότητα ενός αγαθού Α, όταν αυτά συνδέονται μεταξύ τους.

Πιο συγκεκριμένα, η ποσότητα ενός αγαθού που ζητείται στην αγορά σε μια χρονική περίοδο εξαρτάται όχι μόνον από την τιμή του αλλά και από τις τιμές άλλων αγαθών που σχετίζονται με αυτό.

• Αν δύο αγαθά είναι μεταξύ τους υποκατάστατα (π.χ. βούτυρο και μαργαρίνη) και αυξηθεί η τιμή του ενός, θα αυξηθεί η ζητούμενη ποσότητα του άλλου.
• Αν δύο αγαθά είναι συμπληρωματικά (π.χ. βενζίνη και αυτοκίνητα) και αυξηθεί η τιμή του πρώτου, θα μειωθεί ενδεχομένως η ζήτηση του δευτέρου.

Η σταυροειδής ελαστικότητα ζήτησης υπολογίζεται με τον εξής τύπο:

ΔΠα = μεταβολή στη ζητούμενη ποσότητα του αγαθού Α
Πα = αρχική ζητούμενη ποσότητα του αγαθού Α
ΔΤβ = μεταβολή στην τιμή του αγαθού Β
Τβ = αρχική τιμή του αγαθού Β

Αν δύο αγαθά είναι υποκατάστατα, η σταυροειδής ελαστικότητα έχει θετικό πρόσημο, δηλαδή είναι θετική, γιατί οι μεταβολές στην ποσότητα του ενός αγαθού και στην τιμή του άλλου έχουν την ίδια κατεύθυνση.

Παράδειγμα:
Αν αυξηθεί η τιμή του βουτύρου, θα αυξηθεί η ζητούμενη ποσότητα μαργαρίνης γιατί οι καταναλωτές θα στραφούν προς αυτήν επειδή έγινε σχετικά φθηνότερη.

Αν όμως δύο αγαθά είναι συμπληρωματικά, η σταυροειδής ελαστικότητα έχει αρνητικό πρόσημο, δηλαδή είναι αρνητική, γιατί οι μεταβολές στην τιμή του ενός επιφέρουν αντίθετες μεταβολές στη ζητούμενη ποσότητα του άλλου.

Παράδειγμα:
Αν μειωθεί η τιμή των αυτοκινήτων θα αυξηθεί η ζήτηση βενζίνης.

Από τα προηγούμενα συνάγεται ότι αν η σταυροειδής ελαστικότητα μεταξύ δύο αγαθών είναι θετική, αυτά μπορούν να χαρακτηριστούν ως υποκατάστατα, ενώ αν είναι αρνητική μπορούν να θεωρηθούν ως συμπληρωματικά. Αν η σταυροειδής ελαστικότητα είναι μηδέν, τα δύο αγαθά είναι ανεξάρτητα.

Σταυροειδής ελαστικότητα κι επιχειρήσεις

Για μια επιχείρηση είναι ιδιαίτερα χρήσιμο να γνωρίζει τις σταυροειδείς ελαστικότητες της ζήτησης για τα προϊόντα της σε σχέση με τις τιμές ανταγωνιστικών ή συμπληρωματικών τους προϊόντων.

Αν οι ελαστικότητες είναι υψηλές και μειωθούν οι τιμές των ανταγωνιστικών προϊόντων θα αντιμετωπίζει πρόβλημα με τις δικές της πωλήσεις, ενώ αν αυξηθούν οι τιμές των εν λόγω προϊόντων θα αυξηθούν οι δικές της πωλήσεις.

Επίσης αν οι σταυροειδείς ελαστικότητες σε σχέση με τις τιμές συμπληρωματικών προϊόντων είναι υψηλές, τότε οι πωλήσεις της επηρεάζονται σημαντικά από τις αυξομειώσεις των τιμών προϊόντων που είναι εκτός του ελέγχου της.