Οι σύγχρονες οικονομίες που λειτουργούν με βάση το σύστημα της αγοράς παρουσιάζουν ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά:
- Ο θεσμός της ατομικής ιδιοκτησίας
- Ο ρόλος του ατομικού συμφέροντος
- Ο ρόλος του χρήματος
- Η ελευθερία επιλογής
- Ο ελεύθερος ανταγωνισμός
- Ο μηχανισμός των τιμών
- Ο οικονομικός ρόλος του κράτους
- Το οικονομικό κύκλωμα
1) Ο θεσμός της ατομικής ιδιοκτησίας
Τα μέσα παραγωγής ανήκουν σε μεγάλο βαθμό σε ιδιώτες και σε ιδιωτικές επιχειρήσεις, υπάρχει όμως παράλληλα και κρατική ιδιοκτησία τέτοιων μέσων. Άτομα και επιχειρήσεις διαπραγματεύονται συνήθως ελεύθερα για παραγωγικά μέσα και προϊόντα, τα οποία μπορούν να αποκτούν, να ελέγχουν, να χρησιμοποιούν, να πωλούν, να εκμισθώνουν, να υποθηκεύουν και γενικά να διαθέτουν όπως το θεωρούν σκόπιμο.
Το δικαίωμα της ατομικής ιδιοκτησίας υπόκειται σε ορισμένους περιορισμούς για λόγους προστασίας του δημόσιου συμφέροντος (π.χ. ελέγχεται η ιδιοκτησία όπλων και ναρκωτικών ουσιών, ελέγχονται οι τρόποι χρήσης της γης κα) ή για τη δημιουργία κρατικών εσόδων (π.χ. επιβάλλονται φόροι κληρονομιάς και φόροι μεταβίβασης ακινήτων). Παράλληλα με την ατομική ιδιοκτησία, το κράτος ελέγχει άμεσα μεγάλες ποσότητες παραγωγικών συντελεστών και σε ορισμένες περιπτώσεις λειτουργεί δικές του επιχειρήσεις.
2) Ο ρόλος του ατομικού συμφέροντος
3) Ο ρόλος του χρήματος
4) Η ελευθερία επιλογής
6) Ο μηχανισμός των τιμών
7) Ο οικονομικός ρόλος του κράτους
8) Το οικονομικό Κύκλωμα